26/05/2025
Khi nhắc đến rượu vang, nhiều người nghĩ ngay đến Pháp hay Ý. Tuy nhiên, ít ai biết rằng Georgia, một quốc gia nhỏ nằm ở khu vực Kavkaz, lại được xem là cái nôi cổ nhất của nghề sản xuất rượu vang. Những phát hiện khảo cổ học gần đây đã chứng minh rằng người dân bản địa tại đây đã biết ủ rượu vang trong chum đất sét từ cách đây hơn 8.000 năm, tức vào khoảng năm 6.000 TCN.
Tại một khu khảo cổ thuộc miền nam Georgia, các nhà khoa học đã khai quật được hàng loạt chum đất sét lớn, còn gọi là qvevri. Phân tích hóa học cho thấy bên trong những chiếc chum này có dấu vết của axit tartaric, một hợp chất đặc trưng của nho, cùng với cặn men và vi hạt phấn hoa của giống nho bản địa. Điều này khẳng định rằng người cổ đại ở Georgia đã biết lên men nho để sản xuất rượu vang từ hàng ngàn năm trước.
Một chiếc chum thời kỳ đồ đá mới – có thể là một chiếc qvevri, được dùng để lên men rượu vang – được phát hiện tại khu khảo cổ Khramis Didi Gora, hiện đang được trưng bày tại Bảo tàng Quốc gia Georgia. Ảnh: Judyta Olszewski/PA
Qvevri không chỉ là một công cụ sản xuất, mà còn là một di sản văn hóa truyền thống. Đây là những chiếc chum đất sét lớn, có hình bầu dục, được chôn sâu dưới lòng đất để tạo điều kiện lý tưởng cho quá trình lên men tự nhiên. Với dung tích từ 100 đến hơn 1.000 lít, qvevri giữ nhiệt độ ổn định và giúp rượu phát triển hương vị đặc trưng không nơi nào có được.
Từ năm 2013, phương pháp làm rượu vang trong chum qvevri của Georgia đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Phi vật thể của Nhân loại.
Rượu vang được ủ trong chum đất sét mang hương vị mộc mạc, đậm đà, với cấu trúc tannin mạnh mẽ và hậu vị sâu lắng. Đặc biệt, vang trắng truyền thống của Georgia thường có màu cam đậm do quá trình lên men cùng vỏ nho – điều rất hiếm gặp ở các dòng vang hiện đại.
Ngày nay, nhiều nhà sản xuất vang nổi tiếng thế giới đã bắt đầu học hỏi kỹ thuật qvevri để tạo ra những dòng vang độc đáo, phản ánh tinh thần "trở về với cội nguồn".
Với hơn 500 giống nho bản địa và lịch sử làm rượu lâu đời, Georgia đang trở thành điểm đến hấp dẫn với những người yêu vang. Các khu vực như Kakheti, Imereti và Kartli là những vùng trồng nho và sản xuất rượu vang nổi tiếng, nơi du khách có thể tham quan hầm rượu, học cách làm vang trong chum đất sét và thưởng thức những ly vang thơm nồng ngay tại nơi sản xuất.